طرز تهیه شیر شیره انگور-سالمترین نوشیدنی خانگی

  انگور میوه بهشتی / انواع درختچه(مو) انگور از نظر ساختار : خوا بیده(پنجه زده روی زمین 2-کله(kole) چراغ پا(درختی و ایستاده)  3- زینتی باغچه-داربستی و هوایی / انواع انگور: کشمشی-عسگری-فرخیfarkhi-شیرازی-یاقوتی-خیر برکت-خلیلی-.../ روش کاشت مو انگور: دوروش : 1-کاشت هسته(دانه) در گلدان  2-قلمه زدن /  پیوند مو انگور : روش اسکنه ای / مرغوب ترین نوع انگور استان مرکزی :  بخش فراهان اراک:انگور عسگری لک دار- روستای هزاوه : همه نوع انگور-بخش شراه : انگور کشمشی و انگور سیاه / روش تهیه آبغوره  : آبغوره عسگری خالص-آبغوره مخلوط عسگری و فرخی/ انگور سیاه(انگور رنگ) /مطلب اصلی مقاله:  طرز تهیه شیرشیره انگور(شربت یا رب انگور)/ کوکه مو(ساقه جوان و تازه شیف زده) و خواص آن/ بهترین برگ مو  برای دلمه : برگ مو انگور صاحبی /  روشهای مختلف تهیه کشمش انگور : 1-کشمش سایه خشک(آونگی)  2-کشمش آفتاب خشک  3-کشمش تیزآبی(زیباترین و بدترین نوع کشمش)  4 - کشمش ماشینی/  دیگر مشتقات انگور : شیره - ترخنه /  طرز تهیه سرکه خانگی /   از تنقلات سنتی : نخودچی کشمش / روش حرفه ای نگهداری انگور تازه برای مصرف در فصل زمستان : 1-روش سنتی 2-روش جدید(فریزر) /  انگور های مقاوم در برابر سرما : انگور سفید -انگور کولی(kooli) -انگور لعل و انگور لر کش(lor kosh)/ مضرات خوردن انگور نشسته / خطر خوردن انگور با خوشه (خصوصا انگور یاقوتی که دانه های آن به هم چسبیده : عنکبوت فوق العاده سمی و کشنده قرمز رنگ/

  خواص دارویی و درمانی انگور :  درمان یبوست  : انگور ترش و شیرین  / کاهش فشارخون و استرس : آبغوره/  کنترل قند خون یا بیماری دیابت : کشمش بجای قند و شیرینی جات / درمان چربی خون : ته استکانی از اوشنگولی انگور  (شیر شیره جوش آمده) /  تقویت قوه باه : کشمش انگور سیاه - کشمش انگور فرخیfarkhi/ درمان بیماری معده و روده  : کوکه مو (ساقه جوان سبز رنگ مشابه ریواس یا شیف سفید رنگ زیر خاک) انگور/ پیشکیری از چربی خون و سرطان : سرکه خانگی کمی رقیق شده با آب / تمیز کاری معده و روده  و کاهش هلیکو باکتری معده : سکنجبین(ترکیب سرکه و شیره) با کاهو , شبدر یا یونجه تازه  / نشاط و  شادی آور : برف و شیره (خوردنی  زمستانه) /  موزول انگور به عنوان سوخت تنور نانوایی سنتی(برای پخت خوشمزه ترین و سالمترین نان تنوری خانگی /  موزول انگور : به عنوان سوخت برای کباب و چای صحرایی و به اراکی : چای با شامورتی / دود حاصل از سوختن موزول انگور : ضد عفونی کننده محیط (میکرب کش و قارچ کش) برای خانه های باغی( آلاچیق) / دود موزول انگور :  فراری دهنده حشرات (پشه ) و حیوانات موزی(موش) و خطرناک(مار و عقرب) / دود موزول انگور: دودا دادن و تسریع در بهبودی زخمهای بدخیم با عنبر نثارا(پهن الاغ) / زغال موزول انگور : بهترین و بادوام ترین سوخت کرسی خانه های روستایی در قدیم /خاکستر موزول انگور : مخلوط با سفیده تخم مرغ چسب چینی آلات و اشیای عتیقه  شکسته در قدیم/ کنده مو انگور : سوخت بادوام چوپانان / تنظیف و درمان زخمهای ناسوردر قدیم : کوبیده پوشال  روی تنه مو انگور  /

باغداری و نگهداری مو انگور : خاک دادن در زمستان مناطق سردسیر- مو بری-باغ اسبار-کودپاشی-سم پاشی(گوگرد ضد سیاهک-سم مایع ضد حشره/ تنک(tonok) کردن(حرص شاخه های بدون انگور خصوصا شاخه های داخل کرت باغ)/

    در سایه نبودن مو انگور(مو انگور آفتاب زیاد لازم دارد اگر نه بار نمی دهد)

آبیاری مو انگور : سه چهارتا آّب در هر سال +یک آب در زمستان(آو یخ او به اراکیo,yakh,o) کافی است :  هر 20 روز یک بار آبیاری لازم دارد(مو انگور آب زیاد اما بلند مدت  لازم دارد)

/شیر جوش(گرم کردن شیر با سنگ داغ شده با آتش حاصل از خار و خاشاک) به عنوان غذای چوپانان/زک(اولین شیر گوسفند تازه زاییده/آغوز(آقوز) : ترکیبی حاصل از اضافه نمودن زک به شیر گاو و گوسفند

قدیمی ها می گفتند:

1-مو انگور تنها گیاهی است که هیچگاه صاحب خود را بی بهره و نصیب نمی گذارد حتی در مواقع خشکسالی و بی آبی!!!

2-فروش انگور به کسی که آشکارا عنوان کند انگور را برای تهیه اوشنگولی می خواهد برکت را از باغ می برد!!!

توجه : مطالب حاصل تجربیات نویسنده مقاله در مدت زمان فعالیت در بخش کشاورزی و باغداری استان مرکزی و اراک است و ممکن است با باغداری مو انگور در دیگر مناطق و استانهای ایران فرق هایی داشته باشد.

بخش 1: مقدمه : انگور در قرآن کریم(انگور میوه بهشتی)-خواص دارویی و درمانی انگور

  در قرآن کریم به میوه های ذیل اشاره شده است که انگور جزو میوه هایی است که بعد از خرما بیشترین تعداد اشاره را در قرآن کریم دارد و از میوه های بهشتی است

«خرما» (رطب) 20 بار در قرآن کريم آمده است،

«انگور» (عنب) 11 بار

«زيتون» 6 بار

«انار» (رمّان) -   «ترنجبين» (منّ) هر کدام سه بار

و میوه هایی چون : «خيار» (قناء) -  «انجير» (تين) -  «موز» (طلح)  -  «پياز»(بصل) -      

 «سير» (فوم)  -  «حنا» (کافور) -  «زنجبيل»-  «عدس»-  «کدو» (يقطين)  هر کدام یک بار اشاره شده است
 ترکیب شیمیایی انگور ها ثابت نیست و بستگی به نژاد-منطقه-زمین-آب-هوا-اقلیم-حتی رسیدگی باغدار دارد

  ویتامینهای A، B1،B2،C  در انگورها به نسبت کم و زیاد موجود است .

شیرینی انگور به علت گلوکز موجود در آن است

در انگور  مواد معدنی و ازته نیز موجود است .

 انگور انرژی زا و مقوی است

خواص درمانی:

انگور را می توان یک داروخانه طبیعی نامید .

انگور ، تصفیه کننده خون و ملین مزاج است . 

   انگور غذای خوبی برای مبتلایان به اوره خون و اسیدوز است . از نظر تولید حرارت ، هر کیلو انگور معادل دو کیلو گرم گوشت می باشد .

   انگور دفع کننده سموم بدن است . داروی کم خونی است . میوه نارس آن غوره است که برای درمان چاقی بسیار مفید است . بهترین روش استفاده از انگور این است که چاقها صبح انگور ترش و لاغرها خیلی شیرین میل نمایند . باید بدانید انگوری که صبح خورده شود، ذخیره بدن را زیاد می کند و آنچه شب خورده شود ، ذخایر اضافی را می سوزاند .

 خلاصه انگور میوه حیاتی ، غذای کامل و شربت مقوی است و به علت وجود اسید ، خاصیت ضد عفونی کننده دارد و بچه های ضعیف و کم خون و بی اشتها را می تواند به نشاط و قدرت درآورد .

 بخش اول: مبحث اصلی مقاله یعنی طرز تهیه شیر شیره انگور

این بخش را اول میگوییم چون مهمترین است:

دو روش برای تهیه شیر شیره یا رب انگور وجود دارد:

1-روش گرم با حرارت

2-روش سرد

1-روش گرم تهیه شربت انگور(شیر شیره) :

    در این روش انگور ها (حتی انگورهای نیم سالم:باران خورده و نیم گندیده) را نشسته داخل حوضچه سیمانی میریزند

حوضچه می تواند ساخته شده گوشه حیاط روستایی با سیمان و آجر که سطح داخلی آن سیمان شده به ابعاد 1.5*1.5*1متر باشد یا از همین حوض های سیمانی آماده سایز بزرگ

  و  شخصی با پوشیدن چکمه پلاستیکی انگورها را لگد می کنند(به اراکی می تلانند) و در قسمت زیرین حوضچه دریچه ای وجود دارد که آب گل آلود انگور از آن خارج می شود

سپس آب انگور گل آلود رنگ  را در دیگ مسی بزرگ ریخته و پس از افزودن مقداری خاک سفید و هم زدن با ملاقه بررگ  آنرا حرارت می دهند و پس از هربار هم زدن  کف روی آنرا با ملاقه می گیرند

   افزودن خاک باعث ته نشین شدن ناخالصی ها در ته دیگ شده و  آب  روی دیگ زلال می شود

  آب زلال روی دیگ را برداشته و در لگن های بزرگ روحی می ریزند و آنقدر می جوشانند تا حجم آن 1/4شود

    سوخت کوره های پخت شربت انگور : در قدیم چوب و بعد نفت و گازوئیل و سوکه(مازوت نسوخته سفت شده کف کوره های آجر پزی به شکل زغال سنگ) و در حال حاضر گاز طبیعی کپسول یا گاز شهری است

   (رب از اربع عربی)یعنی پس از اینکه حجم آن به 1/4رسید حاصل می گردد  و غلظت سیال به جایی می رسد که حالت مایع با گرانروی(دانسیته) آن کم می شود

     اگر هدف تهیه شیر شیره (شربت) انگور باشد کار تمام است,  اما اگر هدف تهیه شیره  انگور باشد حرارت دادن را آنرا آنقدر ادامه می دهند تا از حالت مایع بودن خارج و تقریبا به شکل مربا می شود یعنی سفت تر می شود

    در مرحله بعد شیره به رنگ قهوه ای سوخته را پس از سرد شدن با دریلی که پروانه مخلوط کن نوک آن بسته اند هم میزنند(دوران می دهند) تا رنگ شیره از رنگ قهوه ای سوخته , به رنگ زرد روشن مایل به سفید(کرم روشن)تبدیل و به اصطلاح بازار پسند شود

 این روش بیشتر در روستای هزاوه اراک بکار می رود

ذکر خاطره از باغداری و تبدیل محصول انگور  به شیره:(روش سنتی تولید شیره در هزاوه اراک)

    چند سال پیش به علت مشغله کاری فرصت برداشت انگور باغ را نداشتم و اتفاقا آن سال محصول انگور بیداد می کرد و هر مو انگور حدود یکی دو صندوق انگور داشت اما باران زود هنگام باعث شد بخش زیادی از انگور ها به علت باران خوردن ترک بردارند خصوصا انگور های عسگری!

  مسئله را با یکی از همکاران هزاوه ای(آقا مهدی ب... از برادران آزاده) مطرح کردم گفت:  من با دایی همسرم آقای... که در زمینه تولید شیره فعالیت دارد و بهتر بگویم حوض آبگیری و کوره پخت در حیاط منزلش  دارد صحبت می کنم و اگرچه سرش شلوغ است و موقع اوج کارشان است اما روی من را کنار نمیگذارد و راضی یش می کنم انگور های شما را تبدیل به شیره کند

  و همانطور که گفت هماهنگی انجام شد و از او پرسیدم انگورها ترک برداشته اند و بخشی از خوشه ها که در تماس با خاک بوده در اثر رطوبت گندیده اند ! گفت : هیچ اشکالی ندارد هرچی انگور باغ تان دارد بچین حتی انگورهایی که نصف خوشه آن در اثر تماس با خاک و رطوبت زیر مو گندیده باشد و نیازی به تمیز کاری انگورها هم نیست! تعجب کردم آخه انگور گندیده به چه دردی می خورد !!!

    صبح روز بعد با کمک چند کارگر دوست و آشنا انگورهای باغ را چیدیم(همه نوع انگور از کشمشی بگیر تا انگور عسگری و شیرازی و... و عصر ساعت 4-5 انگورها را که درون صندوق بود بار کمپرسی خاور کردیم و به سمت هزاوه حرکت کردیم و قرارداد شفایی مان هم با تولید کننده شیره  پنجاه پنجاه بود یعنی انگور از ما! تبدیل به شیره ازاو ! محصول تولیدی شیره و شیرشیره , نصف از ما نصف از او , بابت هزینه سوخت گاز کوره و زحمات مربوطه!

    به هزاوه رسیدیم بخشی از انگورها را سر کول گرفته و مستقیم از بار کمپرسی خاور به حوضچه آبگیری تخلیه کردیم و مابقی را کنار حوضچه قرار دادیم  از ما با چای و شربت انگور در حال پخته شدن پذیرایی شد

   و تا در حال گپ و گفت با آقا مهدی و صحبت راجع به فرآیند تهیه شیره به روش هزاوه ای ها شدیم بلافاصله دایی  چکمه ها را پوشید و پرید تو حوضچه و مشغول تلاندن انگورها شد حوضچه حدود 30-40سانتی از زمین بالاتر بود و سوراخ تخلیه ای زیر آن بود و یک لوله سول(ناودان به اراکی) مانند داشت و ظرفی زیر آن بود و آب گل آلود رنگی از دریچه تخلیه حوضچه جاری شده و داخل ظرف می ریخت و بعد از پر شده ظرف به قزقان(دیگ) بزرگ مسی ریخته می شد!

    من ازآقا مهدی پرسیدم این آب گل آلود تبدیل به شیره به آن زیبایی هزاوه می شود گفت: بله تمام ناخالصی آب انگور توسط خاک مخصوصی (خاک سفید منطقه مخصوص در اطراف هزاوه) گرفته شده و در ته ظرف ته نشین می شود(فوت کوزه گری شیره پزی)

    خلاصه پس از آماده شدن شیره ها به پاس تشکر از زحمات و کمکی که به من در زمینه جلوگیری از هدر رفتن محصول انگور دادند , هدیه ای برای آقا مهدی و هدیه ای هم برای دایی خانمش تهیه کردم و برای دریافت سهم شیره روانه هزاوه شدم

   و پس از دریافت شیره ها به مغازه ای در خ قایم مقام رفتم و تعداد زیادی دبه پلاستیکی کوچک شش ضلعی یک کیلویی ویژه بسته بندی شیره ها گرفتم و پس از پرکردن ظروف به هرکدام از دوست و آشنا یک دبه شیره هزاوه هدیه دادم

   بلافاصله فردای آن روز نفر بود که زنگ میزد خانه ما و سفارش خرید شیره می داد و بجز یکی دو دبه بزرگ 4-5 کیلویی که برای خودمان نگهداشتیم تمام شیره ها دو سه روزه تقسیم به صورت هدیه و بخشی هم به همسایه ها فروخته شد!

    سر سفره صبحانه وقتی از شیره ها می خوردم یاد تلاندن و آب گل آلود خروجی حوضچه می افتادم و به خودم می گفتم هنر یعنی این که انگور باران خورده و نیم گندیده را تبدیل کنی به این شیره خوشمزه!!! وقتی در محل کار راجع به فرآیند تهیه شیره و خصوصا سخت ترین بخش کار یعنی تلاندن انگور ها در حوضچه , صحبت می کردیم ,  از آقا مهدی پرسیدم : چرا آب انگورها را با دستگاه نمی گیرید؟ این داستان واقعی را تعریف کرد:

  ساخت دستگاه آب انگور گیری ناموفق :

    آقا مهدی گفت : یک نفر از اهالی و باغداراران روستای هزاوه اراک آقای .... آشنا به صنعت و علوم مهندسی , اقدام به ساخت دستگاهی برای گرفتن آب انگور ,برای جایگزینی روش تلاندن با پای نفر چکمه پوش ,  کرد تا فرآیند تلاندن و آبگیری انگور بهداشتی تر و آسانتر و سریعتر شود ( چرا بهداشتی تر؟چون اگر صحنه فرآیند تلاندن و آبگیری انگور در حوضچه سیمانی را از نزدیک ببینید اگر طبع وسواسی داشته باشید , دیگه هرگز شیره و شیر شیره نمی خورید(من صحنه تلاندن و آب گل آلود را دیدم  اما نتوانستم از خوردن شیره دل بکنم)بگذریم...

   و آن شخص دستگاهی با موتور قوی و قدرتمند و سیستمی مشابه چرخ گوشت و چرخ آبغوره گیری( یعنی با سیستم میله  مارپیچ دوران کننده) ساخت و اگرچه فرآیند آبگیری از انگور خیلی آسانتر و سریع انجام شد و حتی برای موفقیت عملکرد دستگاه جشن گرفتند 

   اما پس از چشیدن و مزه کردن شربت انگور , رگه هایی از تلخی و بد مزگی در شیره حاصل از آن , نمایان گردید و محصول خریدار نداشت و آقای ...علاوه بر تحمیل هزینه سنگین ساخت دستگاه , محصول آن سال خودش و یک دو نفر از آشنایانش را هم از دست داد و  دستگاه به گوشه ای از حیاط روانه و بعد از مدتی موتور و اجزای محرکه آن جدا و اسکلت آن بعد از دو سه سال باران خوردن و زنگ زدن سر از ضایعاتی در آورد

   علت تلخی و بدمزگی محصول , شکستن هسته انگور در اثر گیر کردن هسته ها بین لبه مارپیچ و بدنه مارپیچ بود

روش 2 -طرز تهیه شیر شیره (شربت انگور) به روش سرد با کمک سرکه :

این روش به نقل از  آقای آیت اله س...(آم حجت خودمان)از روستازادگان روستای آستانه مقیم اراک از دوستان و آشنایان ارایه می گردد.

روش قبلی بیشتر کاربرد تجاری دارد یعنی برای کسانی خوب است که باغدار هستند و می خواهند محصول انگور خود را تبدیل به احسن کنند خصوصا در مواقعی که محصول انگور جمع نشده و بارش بارانهای زودتر از موعد باعث آسیب دیدن محصول انگور شده است

اما این روش بسیار ساده تر و کم زحمت تر و صد البته بهداشتی تر به بیانی روش اعیان و اشراف بالا شهر اراک است که به بهداشت زیاد اهمیت می دهند.

 تهیه شیر شیره(شربت ) انگور به روش سرد:

الف-مواد خام لازم:

1- انگور سیاه(انگور رنگ): 5کیلو (انگور خوب رسیده باشد نیمه رس نباشد)

2-انگور شیرازی یا انگور سفید(انگورهای پوست کلفت):یک کیلو برای وجود دانه انگور سالم داخل شربت

3-سرکه خانگی:یک و نیم لیوان(توجه حتما سرکه محلی باشد سرکه صنعتی وردا اگرچه معروف است و برای ترشی خانگی بکار می رود , استفاده نشود و به درد این کار نمی خورد)(طرز تهیه سرکه محلی در ادامه مطلب یا پست بعدی)

ب:ابزار و تجهیزات لازم:

1- لگن پلاستیکی یا استیل

2-سبزی شور پلاستیکی یا استیل برای صافی مرحله اول

3-پارچه تنظیف (پارچه بافت درشت سوراخدار) برای صافی مرحله دوم

4-پلاستیک فریزر

5-ملاقه پلاستیکی یا استیل

ج-مراحل تهیه شیر شیره انگور به روش سرد:

اول انگور را می شوریم تا گرد و خاک آن از بین برود بعد آنرا در به مدت 24ساعت داخل سبد یا سبزی شور می ریزیم تا آب آن خوب خشک شود (اگر آب داشته باشد کپک(به اراکی کفک) می زند

روز بعد انگورها را از خوشه جدا میکنیم و انگورهای دانه شده(گلهgelleh شده به اراکی) را داخل لگن پلاستیکی یا استیل می ریزیم و خوب چنگ می زنیم

 به ازای هر 5کیلو انگور سیاه یک و نیم لیوان معمولی سرکه محلی لازم است(حتما سرکه محلی نه صنعتی و اول کمتر سرکه می افزاییم تا زیاد ترش نشود و اگر لازم بود بعدا بتوانیم به سرکه آن بیفزاییم)

طبقات زیرین یخچال را در می آوریم تا جا برای لگن پلاستیکی باز شود و به مدت سه چهار روز آنرا در یخچال یا هوای سرد می گذاریم تا رنگ پس دهد و رنگ آن جیگری رنگ شود

مرحله اول صاف کردن را انجام می دهیم و آنرا از صافی(سبزی شور) عبور می دهیم تا تفاله های انگور از آب انگور جدا شود

مرحله دوم صاف کردن را با عبور از پارچه انجام می دهیم(همین کیسه های پارچه ای برنج محلی البته شسته شده , می تواند استفاده شود

آب انگور بدست آمده را مزه می کنیم اگر سرکه آن کم بود بر طبق ذایقه شخصی سرکه آنرا می افزاییم تا نه خیلی شیرین باشد و نه ترش(به اصطلاح مزه آب انگور ملس باشد)

حال نوبت انگورهایی است که می خواهیم به صورت دانه شده تازه و سالم داخل شربت وجود داشته باشد و انگور شیرازی یا انگور پوست کلفت دیگر مثلا انگور سفید- انگور لعل- انگور لر کش -را گله می کنیم

  بسته پلاستیک فریزر را می آوریم و به روشی که شیر فروشها شیر داخل کیسه فریزر می ریزند و درب آنرا گره میزنند یعنی با ملاقه کیسه فریزر را تا جایی پر می کنیم که بتوانیم درب آنرا گره بزنیم و داخل هرکیسه یک ملاقه انگور شیرازی یا سفید دانه شده سالم (له نشده)میریزیم این دانه ها تا موقع مصرف همینطور سالم می مانند و علاوه برزیبایی شربت موقع مصرف باعث خوشمزه تر شدن آن هم می شوند

توجه کیسه پس از پرشدن با شربت هوا گیری شود و هوای بالای آن تخلیه شود

کیسه های شربت انگور را داخل قفسه های فریزر می گذاریم تا یخ بزند البته روز بعد آنها را جابجا می کنیم تا

به صورت یکپارچه به هم نچسبند و بتوانیم به راحتی آنها را از داخل فریزر برداریم

شرح عکس: شیرشیره انگور -تهیه شده به روش سرد  و فریز شده

Picture exposition:(Black Grape freezed sharbet(syrup-elixir

شرح عکس: شیرشیره انگور (شربت انگور سیاه(انگور رنگ)-تهیه شده به روش سرد 

Picture exposition:(Black Grape  sharbet(syrup-elixir

توجه مهم 1: کیسه ها فقط موقع مصرف از فریزر بیرون و در هوای آزاد می گذاریم تا از حالت یخ زده به صورت مایع در آید و برای تبدیل به مایع شدن از حرارت و آب جوش استفاده نمی کنیم یعنی دو سه ساعت قبل از مصرف از فریزر بیرون می آوریم و در هوای آزاد قرار می دهیم

توجه مهم2: اگر شربت حاصل به مدت ده روز در هوای آزاد قرار بگیرد جوش آمده و خوردن آن مسئله دار و مشکل زا می شود  و نه تنها تبدیل به او شنگولی نمی شود بلکه از مرز آن هم رد می شود(پروپیل اله کل(پرپانول) تولید می شود.  زیرا فرآیند زدن با چوب طبق یک پروسه خاص و نوع چوب خاص و بطور کلی فرآیند تخمیر و تبدیل شدن به متیل اله کل(متانول) برای آن صورت نگرفته و شربت کفک می زند و تلخ مزه می شود.

 و این روش صرفا ویژه تهیه شربت یا همان شیر شیره انگور است و با روش تهیه او شنگولی فرق دارد

 ادامه دارد....

ادامه بعد از تعطیلات عید و در نیمه دوم فروردین یا اوایل اردیبهشت

عید شما پیشاپیش مبارک باشد انشاالله

    بخش آخر: طرز تهیه شیر جوش - شامورتی

مقدمه را مجدد خواندم مطالب نیاز به تفسیر ندارد و حالت تکرار پیدا می کند

فقط یک کلمه ممکن است نامفهوم باشد و آنهم شامورتی که با شرح یک خاطره واقعی از دورا کودکی و نوجوانی راجع به شامورتی این نیز برای شما مشخص می کنم

    بچه 10-12 ساله بودیم دو سه نفری با دوچرخه هایمان راهی بیرون از منزل شدیم , رکاب زدیم و رکاب زدیم تا رسیدیم به یک موتور آب کشاورزی تا تشنگی خود را در گرمای سوزان تابستان برطرف و رفع عطش کنیم

   در مجاورت موتور آب نوجوانی هم سن و سال ما و (از دوستان ترک تحصیل کرده ما به نام مای دی(maydi) موفو(مهدی چلمو به اراکی) به چوپانی گله کوچکی از گوسفندان مشغول بود و او نیز گوسفندان را برای استراحت زیر درختان جوی مجاور موتورآب آورده بود پس از سلام و علیک تصمیم گرفت با شیر جوش و چای از ما پذیرایی کند

    بلافاصله قوطی چهارگوش فلزی  به اراکی سیاه سلوخته به حجمی برابر کتری کوچک یکی دو لیتری که مارک آن در اثر حرارت سوخته بود و معلوم نبود قوطی سم بوده یا قوطی چای بوده یا قوطی روغن خودرو بوده اما از ظاهر آن معلوم بود که قوطی خارجی است را از جوی آبی که گوسفندان و سگهای گله نیز کمی جلوتر  از آن آب خورده و حتی جای ثم(پای گوسفند) آنها لبه جوی بود پرکرد و گفت الآن با این شامورتی(همان قوطی فلزی که درب کوچکی بالای آن و یک سوراخ هم گوشه بالای آن داشت) برای شما چایی صحرایی درست می کنم

 و در ادامه گفت اگر کمک کنید کمی شیر از گوسفندان و بزها بدوشم هم , برای شما شیر جوش درست می کنم

 پس از یک تعقیب و گریز نفس گیر به دنبال گوسفندان و بزهای شیر ده بالاخره تعدادی را گرفتیم و شیر آنها را با دو دست دوشید تا به اندازه کاسه ای(همان کاسه های از جنس روحی لبه برگردانیده شده قدیمی) شد

    مقداری هیزم و عنبر نسارا (خرثقل-پهن الاغ)جمع کرده و آتشی برافروخت و به ما گفت فوت کنید تا آتش شعله ور تر شود و ما هی فوت می کردیم اما چون خر ثقل ها کاملا خشک نبود به جای آنکه آتش بگیرد دود آن بیشتر می شد به او می گفتیم خرثقل ها خشک نیست می گفت عیبی ندارد خشک و تر با هم می سوزد و اشک از چشمانمان در می آمد تا حدی که گفتیم:  بابا از خیرش گذشتیم و این شیر جوش و چای با شامورتی را نخواستیم 

صورتش در اثر تابش نور آفتاب و شاید هم فوت کردن دایم به آتش سیاه چرده و پوست روی روی دماغش خشکی زده و پوست پوست شده بود

  در ادامه  تعدادی سنگ صاف(سنگ های فرسایش شده نه سنگ های نوک تیز) نیز داخل آتش گذاشت و شامورتی را هم کنار آتش گذاشت و چلمو بود در اثر فوت کردن چلمو تر هم شد دقیقه ای یک دفعه نیز نوک انگشتش را داخل دماغش می کرد و بعد آنرا از درب شامورتی داخل شامورتی می کرد و به اراکی می گفت " بینوم او وش جوش اومده یا نه " (ببینم آب جوش آمده یا نه)

   و بعد از چند بار تست جوش آمدن آب شامورتی با انگشت دماغی گفت: "حالا دیه موقه یه اینه که چایشه به ریزوم"(حالا دیگه موقع این است که چای خشک را داخل آب جوش بریزم) و سنگهای داغ شده را هم با دست برمی داشت و می انداخت داخل کاسه شیر و بلافاصله دستش را می کشید رو لباسش و می گفت: آی آی آی  دسوم س و خت(sokht) سو خ توم"(آی آی آی دستم سوخت سوختم)

 و پس از مقداری جلز و ولز(jelez o velez) کردن سنگ ها داخل کاسه شیر جوش , شیر داخل کاسه در اثر تبخیر آب آن گرفته شده و به اصطلاح خص تر (غلیظ تر به اراکی) شد و به شکل آغوز در آمد

    آغوز-آقوز( بخوانید Aghoz) : ترکیب شیر گاو و گوسفند با زک(بخوانید zek)

   زک(zek): اولین شیر که گوسفندو بز  به بره و بزغاله تازه متولد شده  می دهد بسیار مقوی است

و  گفت بفرمایید

   شیر جوش آنقدر خوشمزه بود که الآن هم بعد از 30-40سال مزه آن زیر زبانمان است و چای صحرایی با شامورتی و تست شده با انگشت دماغی مهدی موف فو نیز همانطور!!!

 بخش آخر بیشتر حالت طنز مد نظر بود تا کمی بخندید!!!

تاریخ نوشتن بخش آخر در پرتالsafar123.blogfa.com به تاریخ سوم اردیبهشت1396

شاد باشید!!!

------------------------------------------------<<اپایان>>----------------------------------